Blog Executive programma MO/BW
Studiereis Helsinki juni 2018
In het kader van het executive programma MO/BW dat CQ procesmanagement in samenwerking met Universiteit Utrecht organiseert, heeft de eerste studiereis naar Helsinki plaatsgevonden. Vanuit CQ procesmanagement werd de reis begeleid door Malou MacGillavry en Michiel van Hees die samen met beleidsadviseurs vanuit verschillende Gemeenten het dakloosheidsbeleid in Finland bestudeerden.
Op naar Finland
In Finland is het aantal daklozen in de afgelopen jaren drastisch afgenomen en het is het enige land in Europa waar dat zo goed gegaan is. Door een landelijk programma voor huisvesting voor kwetsbare groepen dat is opgezet door de Y-foundation is het gelukt om daklozen te huisvesten, patiënten uit de psychiatrische klinieken te krijgen en de capaciteit van nachtopvang en hostels te reduceren. Er is nog wel sprake van een nachtopvang (shelter) in Helsinki maar die hebben niet meer de omvang van vroeger en hebben echt overbrugging tot doel. De resultaten zijn indrukwekkend. Zie de afbeelding hiernaast.
Housing First op z'n Fins
Het landelijk programma gaat uit van Housing First principe. Een cliënt krijgt direct de sleutel tot zijn eigen huis (met bijbehorende rechten en plichten). In Nederland komt bij Housing First het beeld naar voren van een huis of appartement in de wijk waar een cliënt woont en daar begeleiding krijgt. Dat is in Finland voor een deel ook het geval. De cliënten in scattered housing zoals deze vorm van Housing First genoemd wordt, worden onder meer begeleid door het Leger des Heils. Maar er is een tweede versie van Housing First die het fundamenteel anders maakt dan de benadering in Nederland of bijvoorbeeld de Verenigde Staten; de community living versie van Housing First. Hierbij wonen zo'n 20 á 30 cliënten in hun eigen huis bij elkaar en hebben ook gemeenschappelijke ruimtes. Ook hier is begeleiding aanwezig, die hier zelfs kan slapen. Cliënten kunnen zorg weigeren, hier is geen consequentie aan verbonden voor hun woning. Wat wel belangrijk is dat men huur betaalt en geen overlast veroorzaakt, net als alle andere Finnen die huren.
Ook de manier van huur betalen is zo ingericht dat de regie zoveel mogelijk bij de cliënt ligt. De cliënt krijgt huursubsidie en deze kan, tot 80%, rechtstreeks aan de verhuurder betaald worden. De cliënt betaalt dus altijd zelf huur, al is dat in de praktijk veel minder dan in Nederland. Als het fout gaat is er dus een veel minder grotere schuld terwijl toch iets van de eigen regie en autonomie van de cliënt wordt verwacht.
Leerpunten voor Nederland
Scheiden wonen/zorg:
In Finland is zorg en wonen consequent gescheiden, en dat maakt zeker het deel wonen een stuk eenvoudiger. Cliënten bepalen zelf of ze een volgende stap naar een ander huis willen maken of dat ze op de plek blijven wonen waar ze nu ook wonen.
Community living voor kwetsbare burgers:
We hebben beide voorbeelden gezien en het geeft goed vertrouwen dat er minder eenzaamheid en terugval is.
Financieel eigen regie naar vermogen:
Ook hoe men omgaat met huursubsidie geeft een meer praktische benadering dan Nederland. Wel zoveel mogelijk eigen regie op financiën maar risico's op schuldontwikkeling beperken.
Al met al voldoende stof om mee naar huis te nemen, en natuurlijk vragen opgehaald voor de discussie tijdens het Executive Programma Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang waar we op 7 september weer mee verder gaan.
En Finland? We zijn benieuwd hoe het daar verder gaat. Gelukkig gaan we in 2019 nog twee keer kijken....